Tuchtrecht

Je hoopt dat je er nooit mee te maken krijgt, maar het kan iedere verpleegkundige of verpleegkundig specialist die staat ingeschreven in het BIG-register overkomen: een klacht bij het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten die volgens anderen tekort schieten in hun zorgverlening kunnen voor een tuchtcollege worden gedaagd. Het doel van deze rechtspraak: het bewaken van de patiëntveiligheid en de kwaliteit van de beroepsuitoefening. Op deze pagina lees je meer over wat tuchtrecht inhoudt.

Wat is tuchtrecht?

Tuchtrechtspraak is een vorm van rechtspraak die erop toeziet dat de leden van een beroepsgroep zich aan de professionele beroepsstandaarden en gedragsregels van hun beroep houden.

Voor wie geldt het tuchtrecht?

Het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg geldt voor verpleegkundigen, maar ook voor andere beroepsgroepen die staan ingeschreven in het BIG-register zoals artsen, tandartsen en apothekers. 

Wist je dat verzorgenden niet onder het tuchtrecht vallen? Wel kunnen ze strafrechtelijk vervolgd worden wanneer ze zich niet houden aan de wet- en regelgeving.

Vier tuchtcolleges

Er bestaan drie regionale tuchtcolleges: Amsterdam, ’s Hertogenbosch en Zwolle. Alle drie beschikken ze over drie leden als beroepsgenoten en twee juristen. Gezamenlijk vormen zij het rechtsprekend orgaan. Daarnaast bestaat er één centraal tuchtcollege, in Den Haag. Dit college bestaat uit twee beroepsbeoefenaars en drie juristen. Lees meer over de verschillende tuchtcolleges.

Hoe werkt tuchtrecht?

Uitspraken van tuchtcolleges kunnen consequenties hebben voor de verpleegkundige beroepsuitoefening. Daarnaast zijn ze van invloed op de ontwikkeling en aanscherping van verpleegkundige beroepsnormen: de verpleegkundige professionele standaard.

De tuchtrechter toetst het handelen en nalaten van verpleegkundigen aan twee normen:

1. De zorgverlener heeft gehandeld (of iets nagelaten) in strijd met de zorg die hij behoort te verlenen aan de patiënt, degene die in nood verkeert, of zijn/haar naasten.
   Denk aan: het onvoldoende informeren over de behandeling of het schenden van het beroepsgeheim.
2. De zorgverlener heeft gehandeld (of iets nagelaten) in strijd met hetgeen een behoorlijk beroepsbeoefenaar betaamt.
   Denk aan: onjuist optreden in de media of een strafbaar feit plegen in je privétijd, waardoor het vertrouwen in jou als zorgprofessional wordt geschaad (denk aan: kinderporno downloaden als je werkt als kinderverpleegkundige).

Binnen de grenzen

De tuchtrechter moet een antwoord geven op de vraag of de beroepsbeoefenaar bij het beroepsmatig handelen binnen de grenzen is gebleven van een redelijk bekwame beroepsuitoefening. Daarbij moet de tuchtrechter rekening houden met de stand van de wetenschap op het moment van het handelen en met de op dat moment door de beroepsgroep aanvaarde professionele norm of standaard. Ook wordt rekening gehouden met de dagelijkse praktijk en gang van zaken in de beroepspraktijk.

Maatregelen

Een tuchtklacht kan worden ingediend door een patiënt, familie van de patiënt, de opdrachtgever, de werkgever of door een inspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Het tuchtcollege kent acht maatregelen bij een gegrond (terecht) verklaarde klacht, oplopend in zwaarte:

1. Gegrondverklaring klacht zonder oplegging maatregel
2. Waarschuwing (niet zichtbaar in het BIG-register)
3. Berisping (het college bepaalt of er een publicatie in het BIG-register moet plaatsvinden)
4. Geldboete (max. €4500, vijf jaar zichtbaar in het BIG-register)
5. Schorsing BIG-register (maximaal een jaar, vijf jaar zichtbaar in het BIG-register). Deze maatregel kan ook voorwaardelijk worden opgelegd
6. Gedeeltelijke ontzegging uitoefenen van het beroep (vijf jaar zichtbaar in het BIG-register)
7. Doorhaling inschrijving BIG-register (tien jaar zichtbaar)
8. Beroepsverbod voor de totale gezondheidszorg

Sinds 1 april 2019 zijn is er een aantal zaken veranderd Bekijk hier de zes veranderingen in het tuchtrecht op een rij.  

Tuchtrecht in de praktijk: voorbeelden van uitspraken

Omdat we als beroepsgroep veel kunnen leren van tuchtzaken, brengt V&VN regelmatig tuchtzaken onder de aandacht.

• Zo spraken we met Jantien van der Sluis, verpleegkundig specialist en lid van het tuchtcollege, over een zaak die draait om de vraag: wanneer ben je als verpleegkundige niet alleen bevoegd, maar ook bekwaam?
• Met voorzitter van V&VN Palliatieve Zorg Anja Guldemond – de Jong bespraken we een tuchtzaak waarbij een verpleegkundige werd verweten niet met de partner van een terminale patiënt te hebben besproken wat hij moest doen als het overlijden van zijn echtgenoot nabij was.  

Meer tuchtzaken lezen?

• Via Mijn V&VN heb je als lid van V&VN toegang tot de databank Tuchtrecht. Hier vind je alle uitspraken vanaf december 1997, toen het tuchtrecht is ingegaan.
• Publieke tuchtzaken vind je op tuchtrecht.overheid.nl.
• Lees meer over tuchtrecht in het dossier uit V&VN Magazine 5-2018 (augustus 2018).
• Lees ook het artikel uit V&VN Magazine 5-2018 over tuchtrecht: 'Alsof ik een crimineel was'.

Test je kennis: Wat weet jij van tuchtrecht?

Je hoopt er nooit mee te maken te krijgen, maar wat weet jij eigenlijk van het tuchtrecht? Doe de test!