Mooie leermomenten bij KwaliTIJD 1.0 

Bij het project KwaliTIJD gaat het om verrichtingen die zorgprofessionals - volgens bestaande richtlijnen - beter kunnen laten of die eerder gestopt moeten worden. Denk bijvoorbeeld aan het te lang laten zitten van een infuus of katheter waardoor de kans op infectie vergroot. “De resultaten van KwaliTIJD 1.0 laten naast mooie resultaten ook leermomenten zien. Op naar KwaliTIJD 2.0 met nog meer verpleegkundigen uit ziekenhuizen die aan de slag gaan met Beter Laten-onderwerpen.” 

Dat stellen projectleiders Wilma Dubbink van V&VN en Tessa Rietbergen van Zorgevaluatie en Gepast Gebruik. Al in 2017 kwamen onderzoekers in een rapport tot 66 onnodige handelingen die uitmondde in het project KwaliTIJD, een samenwerking tussen V&VN en het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik.  

Dubbink: “In de meeste deelnemende ziekenhuizen hebben verpleegkundigen het traject met een zelfgekozen onderwerp van de Beter Laten-lijst nog niet volledig afgerond. Het kost tijd omdat er veel mensen betrokken én gemotiveerd moeten worden. We zien in deze ziekenhuizen wel al mooie ontwikkelingen. Denk aan aangepaste patiëntfolders en protocollen, contacten die intern gelegd zijn, werkgroepen die nieuw leven in zijn geblazen en steun vanuit bestuur om binnen het verpleegkundig vak onderwerpen op te pakken.” 

Dubbink stelt dat er nog ruimte voor verbetering is. “In sommige ziekenhuizen dénken de managers bijvoorbeeld dat de ‘beter later’-handelingen al afgeschaft zijn. Voor KwaliTIJD 1.0 moesten we echt op de werkvloer zelf kijken wat er onnodig nog wordt uitgevoerd. Ook blijkt dat er soms een calamiteit moet gebeuren voordat een ziekenhuis beseft dat het echt anders moet. Denk aan het controleren van een maagsonde door auscultatie, waardoor onterecht wordt aangenomen dat een sonde goed ligt en voedsel in de longen kan komen.  Dat kan met een andere techniek - de PH-strip of limonadetest - voorkomen worden.” 

Het weglaten van handelingen is een kwestie van lange adem, meent Rietbergen: “Er zijn obstakels, maar we kunnen die tackelen. Het is jammer, maar verpleegkundigen vinden het vaak lastig om het gesprek met de arts aan te gaan en te zeggen: deze handeling doen we niet (meer). Drie geleerde lessen van dit project zijn om als verpleegkundige de rol van leider te durven nemen en als bestuur verpleegkundigen hiervoor de ruimte te geven. En daarnaast om altijd een arts te betrekken in je projectgroep. Als je de arts enthousiast krijgt, zal hij het aan collega’s uitdragen.” 

Benieuwd naar concrete ervaringen van deelnemers? Lees ‘Beter zonder katheter’ in Zuyderland